Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Bài: Đại từ xưng hô - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thị Thoan

Giáo viên: Nguyễn Thị Thoan 
Trường Tiểu học Phố Mới 
 CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ 
 Luyện từ và câu 
Lớp 5C 
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
 KHỞI ĐỘNG 
 I - Nhận xét: 
1. Trong số các từ xưng hô được in đậm dưới đây, những từ nào chỉ người nói? Những từ nào chỉ người nghe? Từ nào chỉ người hay vật được nhắc tới? 
 Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười, lại không b iết yêu quý cơm gạo. Một hôm, Hơ Bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung. Thấy vậy, cơm hỏi: 
 - Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế? 
 Hơ Bia giận dữ: 
 - Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi . 
 Nghe nói vậy, thóc gạo tức lắm. Đêm khuya, chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng. 
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
Theo Truyện cổ Ê- đê 
 Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười, lại không b iết yêu quý cơm gạo. Một hôm, Hơ Bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung. Thấy vậy, cơm hỏi: 
 - Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế? 
 Hơ Bia giận dữ: 
 - Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi . 
 Nghe nói vậy, thóc gạo tức lắm. Đêm khuya, chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng. 
Trong các từ in đậm: 
+ Những từ chỉ người nói: 
+ Những từ chỉ người nghe: 
+ Từ chỉ người hay vật được nhắc tới: 
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
 I - Nhận xét: 
 chúng tôi , ta 
c hị, các ngươi 
chúng 
Đại từ xưng hô 
 Đại từ xưng hô ( trang 104) 
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
 Đại từ xưng hô ( trang 104) 
Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ m ì nh hay chỉ người khác khi giao tiếp. 
Ví dụ về đại từ xưng hô dùng để tự chỉ mình: 
mình, tôi, ta, tớ,... 
c húng mình, chúng tôi, chúng ta, chúng tớ,... 
Ví dụ về đại từ xưng hô dùng để chỉ người khác khi giao tiếp: 
c ậu, mày, chúng mày,... 
nó, chúng nó, họ, bọn họ, ... 
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
 Đại từ xưng hô ( trang 104) 
 Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để 
tự chỉ m ì nh hay chỉ người khác khi giao tiếp. 
Ví dụ về đại từ xưng hô để tự chỉ mình 
mình, tôi, ta, tớ,... 
c húng mình, chúng tôi, chúng ta, chúng tớ,... 
Ví dụ về đại từ xưng hô để chỉ người khác khi giao tiếp 
c ậu, mày, chúng mày,... 
nó, chúng nó, họ, bọn họ, ... 
* Lưu ý : Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi: 
 (chỉ người nói) 
tôi, chúng tôi, ta, tớ,  
 Ngôi thứ hai (c hỉ người nghe) 
cậu, bạn, mày, chúng mày,  
 chỉ người, vật được nhắc tới) 
nó, chúng, hắn,  
 Ngôi thứ nhất 
N gôi thứ ba ( 
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
 Đại từ xưng hô ( trang 104) 
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
 Đại từ xưng hô ( trang 104) 
 Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi , chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó,  
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
 Đại từ xưng hô ( trang 104) 
- Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế? 
- Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi . 
 2 . Theo em, cách xưng hô của mỗi nhân vật trong đoạn văn trên thể hiện thái độ của người nói như thế nào ? 
Cơm xưng là chúng tôi, gọi Hơ Bia là chị 
 Hơ Bia xưng là t a gọi cơm là các ngươi. 
 Thể hiện thái độ tôn trọng, lịch sự với người đối thoại là chị Hơ Bia. 
 Thái độ kiêu căng, thô lỗ, coi thường người đối thoại. 
Hơ Bia 
Cơm 
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
 Đại từ xưng hô ( trang 104) 
 Khi xưng hô, cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 
3. Tìm những từ em vẫn dùng để xưng hô: 
Với thầy, cô 
Với bố , mẹ 
Với anh,chị 
Với bạn bè 
 Với em 
Đối tượng 
 Gọi 
 Tự xưng 
em , con, chúng con 
 con 
 em 
 tôi , tớ , mình ,  
 anh ( chị ) 
 thầy, cô 
bố, mẹ, ba, má , 
cha , tía, bầm,  
 anh, chị 
bạn, cậu, đằng ấy, 
em 
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
 Đại từ xưng hô ( trang 104) 
 Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy, bạn, 
 Đại từ xưng hô là từ như thế nào? 
 1 . Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó,  
 Trong giao tiếp, người Việt Nam còn dùng những danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô nào để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính? 
 2 . Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy, bạn, 
Khi xưng hô cần có thái độ như thế nào? 
 3 . Khi xưng hô, cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 
II. Ghi nhớ 
 LUYỆN TẬP 
 Trời mùa thu mát mẻ. Trên bờ sông, một con rùa đang cố sức tập chạy. Một con thỏ thấy thế liền mỉa mai: 
 - Đã gọi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy à! 
 Rùa đáp: 
 - Anh đừng giễu tôi! Anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn! 
 Thỏ ngạc nhiên: 
 - Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao? Ta chấp chú em một nửa đ ường đó. 
Theo La Phông-ten 
 Bài 1 . Tìm các đại từ xưng hô và nhận xét về thái độ, tình cảm của nhân vật khi dùng mỗi đại từ trong đoạn văn sau: 
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
 Đại từ xưng hô ( trang 104) 
Thái độ của thỏ: kiêu ngạo, coi thường rùa. 
Thái độ của rùa: khiêm tốn, tôn trọng thỏ. 
Thỏ xưng là ta , 
gọi rùa là chú em. 
Rùa xưng là tôi , 
gọi thỏ là anh. 
 Nhận xét về thái độ, tình cảm của các nhân vật 
 Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn: 
 và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, chợt Tu Hú gọi: “ Kìa, cái trụ chống trời .” ngước nhìn lên. Trước mắt là những ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh. tựa như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang sông, mà dựng đứng trên trời cao. 
 Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói: 
- cũng từng bay qua cái trụ đó. cao hơn tất cả những ống khói, những trụ buồm, cột điện mà thường gặp. Đó là trụ điện cao thế mới được xây dựng. 
 Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt . 
 Theo Võ Quảng 	 
 Bài 2: Chọn các đại từ xưng hô tôi, nó, chúng ta thích hợp với mỗi ô trống: 
 Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn: 
 Tôi và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, chợt Tu Hú gọi: “ Kìa, cái trụ chống trời .” Tôi ngước nhìn lên. Trước mắt là những ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh . Nó tựa như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang sông, mà dựng đứng trên trời cao. 
 Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói: 
 - Tôi cũng từng bay qua cái trụ đó. Nó cao hơn tất cả những ống khói, những trụ buồm, cột điện mà chúng ta thường gặp. Đó là trụ điện cao thế mới được xây dựng. 
 Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt.	 
 Theo Võ Quãng 	 
 Bài 2: Chọn các đại từ xưng hô tôi, nó, chúng ta thích hợp với mỗi ô trống: 
 VẬN DỤNG 
Thứ Ba ngày 14 tháng 11 năm 2023 
Luyện từ và câu 
 Đại từ xưng hô ( trang 104) 
Mình về có nhớ ta chăng 
Ta về ta nhớ hàm răng mình cười. 
Mình 
ta 
ta 
T a 
m ình 
 Đại từ xưng hô là từ như thế nào? 
 1 . Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó,  
 Trong giao tiếp, người Việt Nam còn dùng những danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô nào để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính? 
 2 . Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy, bạn, 
Khi xưng hô cần có thái độ như thế nào? 
 3 . Khi xưng hô, cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 
Ghi nhớ 
Giờ học kết thúc 
Xin chào quý thầy cô. Hẹn gặp lại!