Sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp nâng cao chất lượng dạy học biện pháp tu từ so sánh môn Tiếng Việt Lớp 3

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO 
VỀ THAM DỰ HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP HUYỆN 
NĂM HỌC 2022 - 2023 
Giáo viên thực hiện: .. 
Trường: Tiểu học . 
GIẢI PHÁP 
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC BIỆN PHÁP TU TỪ SO SÁNH MÔN TIẾNG ViỆT LỚP 3 
KẾT QUẢ KHẢO SÁT 
Tổng số HS 
Số học sinh có kĩ năng nhận dạng và sử dụng tốt tu từ so sánh 
Số học sinh có kỹ năng nhận dạng và sử dụng được 
Số học sinh chưa có kỹ năng nhận dạng 
SL 
Tỉ lệ 
SL 
Tỉ lệ 
SL 
Tỉ lệ 
25 
5 
20% 
9 
36% 
11 
44% 
Lớp 
Tổng số học sinh 
Số học sinh có kĩ năng nhận dạng và sử dụng tốt tu từ so sánh 
Số học sinh có kỹ năng nhận dạng và sử dụng được 
Số học sinh chưa có kỹ năng nhận dạng 
3A2 
 25 em 
5 / 25 = 20% 
9 / 25 = 36% 
11/25 = 44% 
3A3 
26 em 
5/26 = 19,2 
10/26 = 38,5% 
11/26 = 42% 
NỘI DUNG 
 	 Hướng dẫn học sinh xác định hình ảnh so sánh trong thơ, văn 
	 Hướng dẫn học sinh thực hiện các dạng bài tập có sử dụng biện pháp tu từ so sánh 
	 Tạo niềm say mê hứng thú cho học sinh đối với tiết học có phân môn Luyện Từ và câu 
	 Tạo niềm say mê hứng thú cho học sinh đối với tiết học có phân môn Luyện từ và câu 
- Tổ chức trò chơi học tập 
HS CHƠI TRÒ CHƠI “TRUYỀN ĐIỆN” 
HS CHƠI TRÒ CHƠI “TIA CHỚP” 
HS CHƠI TRÒ CHƠI “AI NHANH AI ĐÚNG” 
	 Tạo niềm say mê hứng thú cho học sinh đối với tiết học có phân môn Luyện từ và câu 
- Tổ chức trò chơi học tập 
- Sử dụng thiết bị dạy học 
SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG, THIẾT BỊ 
	 Tạo niềm say mê hứng thú cho học sinh đối với tiết học có phân môn Luyện từ và câu 
- Tổ chức trò chơi học tập 
- Sử dụng thiết bị dạy học 
- Động viên, khích lệ học sinh kịp thời 
NHẬN XÉT VỞ 
NHẬN XÉT VỞ 
Hướng dẫn học sinh xác định hình ảnh so sánh trong thơ, văn 
 	 Hướng dẫn học sinh nắm được đặc điểm của một hình ảnh so sánh: 
Vế thứ nhất 
Từ 
so sánh 
Vế thứ hai 
Sự vật + đặc điểm ( hay hoạt động) được so sánh 
(người, vật, đồ vật, âm thanh...) 
Sự vật + đặc điểm ( hay hoạt động) dùng để so sánh . 
 (người, vật, đồ vật, âm thanh...) 
Ví dụ: Tìm hình ảnh so sánh trong khổ thơ sau: 
 a. Em yêu nhà em 
 Hàng xoan trước ngõ 
 Hoa xao xuyến nở 
 Như mây từng chùm . 
 (Bài 4b, trang 37 ; HDH Tiếng Việt 3 - Tập 1) 
b. Những đêm trăng sáng, dòng sông là một đường trăng lung linh dát vàng . 
 (Bài 1d , trang 25 ; sách Tiếng Việt 3 - Tập 1) 
 	 Hướng dẫn học sinh phân biệt dấu hiệu so sánh 
Ví dụ: Trăm cô gái đẹp tựa tiên sa . 
- Thay thế từ so sánh 
Ví dụ 1: Con búp bê này làm bằng vải . 
* LƯU Ý 
Giữa hai vế không có từ dùng để so sánh 
Trường hợp 1: Dùng gạch ngang để thay thế cho từ so sánh 
- Trường hợp 2: Dùng dấu hai chấm thay thế cho từ so sánh 
- Trường hợp 3: Giữa hai vế của hình ảnh so sánh không có bất kì dấu hiệu nào 
VD. Tìm những sự vật được so sánh với nhau trong các câu thơ dưới đây 
 Thân dừa bạc phếch tháng năm 
Quả dừa - đàn lợn con nằm trên cao. 
 Đêm hè, hoa nở cùng sao 
Tàu dừa - chiếc lược chải vào mây xanh. 
 (Bài 4 a , trang 41 ; HDH Tiếng Việt 3 - Tập 1) 
VD. Tìm hình ảnh so sánh trong câu thơ sau: 
	 Trường Sơn: chí lớn ông cha. 
	 Cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào 
VD. Tay em đánh răng 
 Răng trắng hoa nhài . 
Ví dụ: Tàu dừa - chiếc lược chải vào mây xanh. 
Tàu dừa như chiếc lược chải vào mây xanh. 
 	 Hướng dẫn học sinh thực hiện các dạng bài tập có biện pháp tu từ so sánh 
+ Bước 1: T ìm hình ảnh so sánh. 
+ Bước 2: Phân tích, chỉ ra các yếu tố của hình ảnh so sánh. 
+ Bước 3: C họn và chỉ ra các sự vật (người, vật, âm thanh,...) hay các đặc điểm, hoạt động của sự vật được so sánh với nhau. 
+ Bước 4: X ác định kiểu so sánh. 
	Thứ nhất: Dạng bài tập tìm những sự vật, âm thanh, đặc điểm, hoạt động được so sánh với nhau 
Ví dụ: Tìm những sự vật được so sánh với nhau trong câu thơ dưới đây: 
	a. Ông trăng tròn sáng tỏ 
	 Soi rõ sân nhà em 
	 Trăng khuya sáng hơn đèn 
	 Ơi ông trăng sáng tỏ. 
 (Bài 4a, trang 62 , HDH Tiếng Việt 3 - Tập 1) 
Trăng khuya sáng hơn đèn 
Bước 1. Hình ảnh so sánh 
Bước 2. Các yếu tố của hình ảnh so sánh 
 Từ so sánh: hơn 
 Vế 1: Trăng khuya là sự vật được so sánh, sáng là từ chỉ đặc điểm 
 Vế 2: đèn ; đèn là từ chỉ sự vật so sánh 
Bước 3. Các sự vật được so sánh: trăng khuya, đèn 
Bước 4. Kiểu so sánh hơn (kém) 
	 Thứ hai. D ạng bài tập tìm từ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống hoặc đặt câu để tạo thành hình ảnh so sánh. 
Bước 1. Bài đã cho biết gì, con thiếu gì? 
Bước 2. Phân tích các yếu tố của những vế đã cho biết 
Bước 3. Nêu các đặc điểm của sự vật được so sánh 
Bước 4. Lựa chọn các sự vật có dấu hiệu chung, phù hợp để hoàn chỉnh hình ảnh so sánh 
VD. Tìm từ ngữ thích hợp với mỗi ô trống 
Công cha nghĩa mẹ được so sánh như , như  
Công cha nghĩa mẹ được so sánh như trời, như biển. 
Công cha nghĩa mẹ được so sánh như núi Thái Sơn, như nước trong nguồn chảy ra. 
	 D ạng bài tập chỉ ra hình ảnh so sánh mình thích và giải thích. 
+ T hứ nhất: học sinh phải chỉ ra được hình ảnh mình thích. 
+ T hứ hai: phải giải thích vì sao mình thích hình ảnh đó. 
	 - Bước 1: P hân tích hình ảnh so sánh 
	 - Bước 2: Chỉ ra các đặc điểm được so sánh 	 
	 - Bước 3: T ìm hiều về tác dụng của hình ảnh so sánh 
	 - Bước 4: Rèn kỹ năng viết. 
Ví dụ: Trong những hình ảnh so sánh sau em thích hình ảnh nào? Vì sao? 
	 	 	 Nắng vàng tươi rải nhẹ 
	Bưởi tròn mọng trĩu cành 
	Hồng chín như đèn đỏ 
	Thắp trong lùm cây xanh . 
Hồng chín như đèn đỏ 
Cách thức phân tích, đánh giá kết quả 
- Trò chuyện, vấn đáp và quan sát. 
- Theo dõi việc đọc của học sinh qua các giờ học, qua các hoạt động. 
- Đối chiếu với kết quả học tập của học sinh lớp 3A3 (không áp dụng biện pháp), lớp 3A2 (sau khi áp dụng biện pháp) 
Biện pháp được áp dụng có sự tiến bộ về chất lượng,  
Kết quả kiểm tra giữa học kì I lớp 3A2, 3A3 
Kiểm tra khảo sát 
Số học sinh 
Số học sinh có kĩ năng nhận dạng và sử dụng tốt tu từ so sánh 
Số học sinh có kỹ năng nhận dạng và sử dụng được 
Số học sinh chưa có kỹ năng nhận dạng 
3A2 
25 em 
12/25= 48% 
12/25= 48% 
1/25= 4% 
3A3 
26 em 
9/26= 34,6% 
14/26= 53,9% 
3/26= 11,5% 
Những yếu tố cần thiết để áp dụng biện pháp hiệu quả 
- Nhà trường: Cơ sở vật chất, tổ chức các hoạt động ngoại khóa về giao lưu Tiếng Việt. 
- Giáo viên: Năng lực sáng tạo, năng lực sư phạm, sinh hoạt chuyên môn, trao đổi với đồng nghiệp, sử dụng CNTT, dành thời gian phù hợp cho các biện pháp. 
- Học sinh: Đồ dùng học tập và các tài liệu tham khảo. 
 KẾT LUẬN 
	 - Hiểu và nắm chắc kiến thức, kĩ năng về biện pháp tu từ so sánh 
	 - Hiểu đặc điểm tâm sinh lí, đối tượng học sinh. 
	- Tích cực sử dụng thiết bị, đồ dùng , tranh ảnh, vật thật trong dạy học. 
	- Tạo ra cơ hội để cho học sinh hứng thú với môn học. Tổ chức nhiều hình thức vui chơi để học sinh “chơi mà học, học mà chơi”. Biết động viên khuyến khích các em kịp thời. 
Thanks For Your Attention 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN