SKKN Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 4, Lớp 5 phát triển năng lực khi viết đoạn mở bài trong văn miêu tả

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Trong chương trình Tiếng Việt của bậc Tiểu học Tập làm văn là phân môn nhỏ nhưng vô cùng quan trọng. Bởi đây là một phân môn có tính tổng hợp, sáng tạo, thực hành và thể hiện được đậm nét dấu ấn cá nhân. Nó góp phần rèn luyện cho học sinh năng lực sử dụng tiếng mẹ đẻ, tạo điều kiện cho các em giao tiếp trong cuộc sống hàng ngày và học tập tốt các môn học khác. 
Dạy tập làm văn lớp 4, 5 và đặc biệt là văn miêu tả nhằm trang bị kiến thức, kĩ năng làm văn; góp phần cùng các môn học khác mở rộng vốn sống, rèn luyện tư duy lô gíc, tư duy hình tượng, bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc thẩm mĩ, hình thành nhân cách tốt đẹp cho học sinh. Thông qua việc dạy tập làm văn các em thấy được vẻ đẹp của buổi bình minh, một cây phượng ra hoa, thấy dáng vẻ đáng yêu của một em bé, của một cụ già thương con quý cháu Từ đây tâm hồn và nhân cách của các em hình thành và phát triển. 
Tập làm văn là một trong những môn khó đối với cả người dạy và người học. Trong đó phần mở bài là một trong những yếu tố quan trọng giúp học sinh vào đề, giới thiệu vấn đề một cách nhẹ nhàng gây ấn tượng cho người đọc. Nhà văn Nga Macxim Gorki đã từng nói: “Khó hơn cả là phần mở đầu, cụ thể là câu đầu, cũng như trong âm nhạc, nó chi phối giọng điệu của tác phẩm và người ta thường tìm nó rất lâu”. Với yêu cầu đặt ra của việc viết đoạn mở bài một cách nhanh chóng, đảm bảo các yêu cầu chức năng của nó làm cho không ít học sinh cảm thấy khó khăn. Nhiều học sinh chỉ biết viết theo khuôn mẫu kiểu như: “Người mà em yêu quý nhất là mẹ.”; hay “Trường của em là trường Tiểu học..” .. Vì vậy, là giáo viên trực tiếp tham gia giảng dạy lớp 5. Tôi không khỏi băn khoăn: Phải làm gì? Làm như thế nào? để học sinh hứng thú hơn khi học phân môn được coi là rất khó này. Cần phải có biện pháp nào để các em viết được những mở bài hay, sáng tạo, sinh động, hồn nhiên mà lại có nét độc đáo riêng để lôi cuốn, tạo ấn tượng cho người đọc ngay từ lúc ban đầu.
Xuất phát từ lí do trên, tôi xin đưa ra “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4, lớp 5 phát triển năng lực khi viết đoạn mở bài trong văn miêu tả”. 
2. Mục đích nghiên cứu
Trong nhiều năm dạy học lớp 4, lớp 5 tôi nhận thấy rất nhiều học sinh khi đứng trước một đề văn, phần mở bài thường là phần khiến nhiều bạn cảm thấy lúng túng không biết bắt đầu từ đâu, bắt đầu như thế nào? Vì vậy, trên cơ sở điều tra thực trạng về chất lượng học phân môn tập làm văn lớp 4, lớp 5, từ đó tôi đề xuất một số biện pháp giúp học sinh phát triển năng lực khi viết đoạn mở bài trong văn miêu tả.
3. Đối tượng nghiên cứu
Phát triển năng lực khi viết đoạn mở bài trong văn miêu tả học sinh lớp 4, lớp 5
Đối tượng quan sát, khảo sát, thực nghiệm,là học sinh lớp 5a3.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu, nghiên cứu thực trạng của việc học tập làm văn lớp 4, lớp 5 nói chung và viết đoạn mở bài trong văn miêu tả nói riêng 
- Đề xuất một số biện pháp để phát huy tính tích cực của học sinh nhằm nâng cao chất lượng viết đoạn mở bài trong văn miêu tả của học sinh lớp 4, lớp 5.
5. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu tôi đã sử dụng những phương pháp sau:
- Nghiên cứu lý thuyết
- Phương pháp quan sát, phân tích, tổng hợp.
- Phương pháp Điều tra, khảo sát, tổng kết, rút kinh nghiệm.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
6. Phạm vi nghiên cứu
Việc dạy, học làm văn ở tiểu học nói chung và việc dạy, học văn miêu tả ở lớp 4, 5 nói riêng là phải giúp học sinh nắm được bố cục đầy đủ của một bài văn gồm mở bài – thân bài – kết bài, thực hiện tốt các kĩ năng phân tích đề, quan sát, tìm ý, viết đoạn nhằm tạo ra được một sản phẩm hay có tính sáng tạo, tính nghệ thuật. Song vì thời gian nghiên cứu có hạn, nên ở đề tài này tôi chỉ nghiên cứu, xây dựng một số biện pháp giúp học sinh lớp 4,5 phát triển năng lực khi viết đoạn mở bài trong văn miêu tả.
7. Thời gian nghiên cứu
Qua 2 năm học 2019 - 2020; 2020 - 2021
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I.Cơ sở lí luận
Một bài văn hoàn chỉnh với đầy đủ cả 3 phần ( Mở bài – Thân bài – Kết bài). Mở bài là phần đầu tiên (vị trí của nó bao giờ cũng nằm ở phần đầu bài), là phần trước nhất đến với người đọc, gây cho người đọc ấn tượng ban đầu về bài viết, tạo ra âm hưởng chung cho toàn bài. Một bài văn, dù cho có hay đến đâu nhưng nếu phần Mở bài không hấp dẫn, không lôi cuốn sẽ dẫn đến sự mất tập trung ở người đọc. Do vậy, đối với tôi, phần mở bài có một vai trò và tầm quan trọng khá đặc biệt. Vì một mở bài gọn gàng, hấp dẫn sẽ gây được cảm tình ở người đọc và thường báo hiệu một nội dung tốt. 
Đối với bài văn miêu tả, ngoài cách mở bài trực tiếp, sách giáo khoa lớp Bốn, Năm còn giới thiệu thêm cho học sinh cách mở bài gián tiếp. Tuy nhiên, phần giới thiệu mở bài (nhất là gián tiếp) ở sách giáo khoa còn mang tính chung chung. Mà học sinh chúng ta còn rất bé, chưa hình dung được hết thế nào là mở bài gián tiếp chỉ với một vài dẫn chứng trong sách giáo khoa. Chúng ta cần phải giới thiệu thêm cho các em nhiều cách cụ thể để các em có thể dần tiếp cận, phân tích, cảm nhận và trình bày được những cách mở bài khác nhau.
II. Thực trạng của việc dạy và học cách viết mở bài trong văn miêu tả
1. Về phía học sinh
Qua thực tế dạy học, trao đổi với đồng nghiệp, tôi nhận thấy chỉ có một số ít học sinh có tính sáng tạo viết theo cách của riêng mình. Còn lại các em phải dựa vào nguyên ý của giáo viên để viết mà chưa hiểu rõ làm thế nào để viết cho đủ ý, cho hay để lôi cuốn người đọc. Thực trạng này do nhiều nguyên nhân:
- Thứ nhất: Nhiều học sinh chưa xác định được trọng tâm của đề bài nên các em không biết viết bắt đầu từ đâu, viết như thế nào nên rơi vào lạc đề, xa đề. 
Ví dụ các em viết: Em rất yêu hoa. Có một loài hoa luôn theo chúng em suốt một cuộc hành trình dài, loài hoa còn mang một cái tên thân mật là “Hoa học trò” nên bạn nào cũng thích. 
- Thứ hai: Khi dạy dựng đoạn mở bài nhiều học sinh gặp lúng túng khi phân biệt đâu là mở bài trực tiếp, đâu là mở bài gián tiếp, Vì vậy, đoạn mở bài của các em chưa gây được ấn tượng cho người đọc và kết quả không cao.
Ví dụ các em viết: Quê hương em có rất nhiều cảnh đẹp như sông Hồng, hồ Tây, lăng Bác nhưng em thích nhất là Hồ Gươm. 
- Thứ ba: Vốn từ của các em còn ít, còn nghèo nên chất lượng bài viết chưa cao: nội dung sơ sài, diễn đạt lủng củng, khô khan, thiếu tính sáng tạo 
Ví dụ các em viết: Sinh nhật lần thứ 9, em được tặng rất nhiều quà như bút, vở, cặp tóc nhưng em thích nhất là chú gấu bông do chị em tặng. 
2. Về phía giáo viên
Về phía người dạy đây là một phân môn khó nên thường thì giáo viên dạy đúng dạy đủ quy trình còn rất hiếm giáo viên nào có đủ dũng cảm chọn phân môn này để làm phân môn hội giảng đồng thời cũng có rất ít giáo viên có khả năng dạy một giờ tập làm văn sinh động, hấp dẫn. Trong quá trình giảng dạy, hai thái cực thường xảy ra:
- Hoặc hướng dẫn chung chung để học sinh tự mày mò.
- Hoặc dùng “văn mẫu”, học sinh cứ việc sao chép.
Nguyên nhân dẫn đến thực trạng này, giáo viên chưa thật sự đầu tư nghiên cứu tối đa cho tiết dạy, phụ thuộc nhiều vào sách tham khảo. Từ thực trạng việc dạy học phân môn tập làm văn tôi thấy rất cần thiết sáng tạo trong dạy viết mở bài trong văn miêu tả lớp 4,lớp 5 góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở tiểu học.
3. Qua khảo sát thực tế bài làm của học sinh Lớp 5a3 như sau: 
Đề bài: Tả cảnh một buổi sáng (hoặc trưa, chiều) trong vườn cây (hay trong công viên, trên đường phố, trên cánh đồng, nương rẫy) (SGK TV T1, trang 44)
Số học sinh
Số học sinh chưa xác định được trọng tâm của bài, giới thiệu lạc đề, xa đề.
Số học sinh viết được đoạn mở bài theo khuôn mẫu 
Số học sinh biết viết đoạn mở bài sáng tạo, có cảm xúc
53
3 = 5,7%
40 = 75,5%
10 = 18,9%
Bài làm của học sinh là kết quả của quá trình tiếp thu lí thuyết và rèn luyện các kỹ năng viết văn của học sinh và là sự vận dụng tổng hợp các năng lực tư duy, trình độ, vốn sống, nên việc rèn luyện các kỹ năng viết đoạn mở bài cho học sinh là cả quá trình lâu dài. 
III. Các giải pháp giúp học sinh lớp 4, lớp 5 viết tốt đoạn mở bài trong văn miêu tả
1. Giải pháp 1: Rèn kĩ năng phân tích đề 
Mục tiêu: Giúp học sinh có kĩ năng phân tích đề, xác định được đúng đối tượng, phạm vi miêu tả tránh xa đề, lạc đề không đúng trọng tâm của đề bài.
Cách làm:
* Đối với giáo viên.
- Xác định rõ nhiệm vụ của môn tập làm văn, nhiệm vụ trọng tâm của đoạn mở bài trong văn miêu tả. 
- Dự tính những khó khăn, những lỗi mà các em có thể mắc. 
- Giáo viên có thể có những câu hỏi gợi mở, dẫn dắt để học sinh tự làm hoặc giáo viên chỉ cần gợi ý với học sinh nào còn lúng túng để em đó thực hiện.
Ví dụ như trong đề văn tả cảnh:
 Đề bài: Lập dàn ý bài văn tả cảnh một buổi sáng ( hoặc trưa, chiều ) trong vườn cây (hay trong công viên, trên đường phố, trên cánh đồng, nương rẫy) (SGK TV tập 1 – trang 14)
 Giáo viên có thể đặt các câu hỏi:
+ Đây là kiểu bài văn gì? Đối tượng miêu tả là gì?
+ Em chọn tả cảnh gì? Ở đâu? Vào thời gian nào?
+ Lí do em chọn cảnh vật để miêu tả là gì?
- Lựa chọn, tổ chức các hoạt động phù hợp, gây hứng thú để giúp học sinh tìm ra đối tượng và phạm vi miêu tả.
- Rèn cho học sinh có thói quen phân tích đề khi đứng trước một bài văn.
* Đối với học sinh.
- Đọc kĩ yêu cầu của bài.
- Xác định đúng đối tượng miêu tả, phạm vi miêu tả sau đó dùng bút gạch chân trong đề bài những từ ngữ mà mình cần phải chú ý.
- Nêu được lí do chọn đối tượng miêu tả.
- Viết ra được sơ đồ tổng quát cho phần mở bài của bản thân.
Ví dụ: Học sinh phải đọc và phân tích đề, xác định được trọng tâm của đề dựa vào các câu hỏi gợi ý của giáo viên như ở trên:
Tả cảnh
Công viên 
Buổi sáng
Gần nơi em ở, rất đẹp
- Học sinh có thể chọn đối tượng và phạm vi miêu tả bằng cách viết ra được sơ đồ tổng quát cho phần mở bài của bản thân như sau:
2. Giải pháp 2: Giúp học sinh biết nguyên tắc khi viết mở bài
Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được một mở bài hay và đúng cần nhiều yếu tố: ngắn gọn, đầy đủ, đôc đáo 
Cách làm:
Để thực hiện những yêu cầu trên, tôi thường cho học sinh phân tích các dạng mở bài mẫu. Ví dụ:
 Mỗi chúng ta ai sinh ra cũng có mẹ. Mẹ là người che chở, đùm bọc và quan tâm chúng ta từng li, từng tí. Đối với mỗi người thì mẹ chúng ta là người tyệt vời nhất. Dù mẹ có xấu xí, già nua hay như thế nào thì vẫn là mẹ của chúng ta. Đối với các bạn thì mẹ của các bạn thế nào còn đối với em, mẹ em là người tuyệt với nhất. Em yêu mẹ nhất trên đời.
“Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời”
 Trên đời này có ai lại không được lớn lên trong vòng tay của mẹ, có ai lại không được nghe lời ru ngọt ngào của mẹ trước khi đi ngủ. Mẹ là ánh dương soi sáng những bước đi của con. Bởi vậy mà em yêu mẹ nhiều lắm! 
GV đặt câu hỏi:
+ Con thích mở bài nào nhất? Vì sao?
(Mở bài hai hay hơn vì nó ngắn gọn, xúc tích, ý văn tự nhiên và nêu bật được đối tượng miêu tả. Còn mở bài một quá dài dòng không có chi tiết đọc đáo gây chú ý đến người đọc)
+ Khi viết mở bài cần lưu ý những gì?
(Cần viết ngắn gọn, độc đáo, tự nhiên và nêu bật được đối tượng miêu tả).
Từ đó học sinh sẽ rút được những nguyên tắc cần thiết khi viết mở bài:
- Nêu đúng đối tượng miêu tả được đặt ra trong đề bài.
- Chỉ được phép nêu những ý khái quát về đối tượng miêu tả.
Ví dụ:
(Minh Ngọc) 
Một mở bài hay và đúng cần có các yếu tố sau:
- Ngắn gọn (khoảng 3- 4 câu). Phần mở bài quá dài dòng không những khiến người viết mất thời gian mà còn khiến người viết bị cạn kiệt ý tưởng cho phần thân bài. Chỉ hé mở những gì mình định viết ở phần mở bài mà thôi.
- Đầy đủ: phải nêu được vấn đề cần miêu tả: đối tượng, phạm vi miêu tả tránh lạc đề.
- Độc đáo: gây được sự chú ý cho người đọc về đối tượng cần miêu tả bằng những liên tưởng khác lạ, bất ngờ cho người đọc. người viết sẽ dễ chiếm cảm tình của người đọc nhất bằng cách này, bởi nó làm bài văn của bạn nổi bật giữa hàng trăm bài văn khác.
- Tự nhiên: ngôn từ giản dị, mộc mạc, tránh sáo rỗng, tránh gượng ép. Điều này sẽ gây cho người đọc cảm giác mơ hồ, khó chịu.
Tóm lại học sinh cần tránh những điều sau khi viết mở bài:
- Tránh dẫn dắt vòng vo, quá xa mãi mới gắn được vào việc nêu vấn đề.
- Tránh ý dẫn dắt không liên quan gì đến vấn đề sẽ nêu.
- Tránh nêu vấn đề quá dài dòng, chi tiết, trình bày hết vấn đề, rồi phần thân bài lặp lại những điều đã nói ở phần mở bài.
Như vậy, phần mở bài có vai trò rất quan trọng bởi nó ảnh hưởng đến cảm xúc, tâm lí người chấm. Học sinh nên đầu tư cho phần mở bài, tránh lạc đề, xa đề, quá sơ sài hay quá dài dòng.
3. Giải pháp 3: Giúp học sinh biết các hình thức viết mở bài
Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được các cách mở bài khác nhau nhằm phát huy tính sáng tạo, phát triển năng lực trong mỗi học sinh. 
GS Nguyễn Đăng Mạnh tổng kết: “Các cách mở bài khác nhau chủ yếu ở phần dẫn dắt. Phần nêu vấn đề và phần giới hạn vấn đề thường không thay đổi, viết mở bài theo kiểu gì thì ai cũng phải nêu được phần này. Nói gọn lại cứ thay đổi phần dẫn dắt ta sẽ có một mở bài mới”.
Cách làm:
Giáo viên thông qua bài tập trong sách giáo khoa giới thiệu viết kiểu mở bài trực tiếp, mở bài gián tiếp. 
Ví dụ: Đề bài: Tả con đường quen thuộc từ nhà em tới trường. SGK - TV5, tập 1, trang 83). Mở bài theo hai cách như sau	
+ Mở bài trực tiếp: Từ nhà em đến trường có thể đi theo nhiều ngả đường. Nhưng con đường em thích đi hơn cả là con đường Nguyễn Trường Tộ.
+ Mở bài gián tiếp : Tuổi thơ em có biết bao kỉ niệm gắn với những cảnh vật của quê hương. Đây là dòng sông nhỏ đầy ắp tiếng cười của bọn trẻ chúng em mỗi buổi chiều hè. Kia là triền đê rộn rã tiếng hát của thanh niên nam nữ những đêm sáng trăng. Nhưng gần gũi, thân thiết với em vẫn là con đường từ nhà đến trường - con đường đẹp đẽ suốt những năm tháng học trò của em.
Từ ví dụ trên học sinh thấy có hai cách mở bài:
a) Mở bài trực tiếp: Là cách giới thiệu vào thẳng vấn đề do đề bài nêu ra. 
- Ưu điểm:
+ Ngắn gọn, dễ làm, đi thẳng vào vấn đề nên tránh được sự lan man, xa đề hoặc lạc đề; dễ vận dụng đối với các học sinh có kỹ năng lập luận yếu.
+ Tiết kiệm được thời gian suy nghĩ cho người viết.
- Nhược điểm:
+ Ít tạo được không khí lôi cuốn cho người đọc.
Ví dụ: a) Trong gia đình, người em yêu quí nhất là mẹ.
 b) Trăng đêm rằm đẹp lắm! Nhưng có lẽ trăng đêm rằm trung thu mới là đẹp nhất!
b) Mở bài gián tiếp: Không giới thiệu ngay vào vật định tả mà là cách mở bài đi từ xa đến gần, nói chuyện khác để dẫn vào chuyện của mình, nêu ra những ý liên quan đến đối tượng cần miêu tả để dẫn đến đối tượng cần miêu tả.
- Ưu điểm:
+ Học sinh rất hứng thú khi viết được một mở bài theo ý mình và có nhiều ý tưởng mới lạ, sáng tạo đến bất ngờ. 
+ Nếu viết khéo, mở bài sẽ sinh động, gợi cảm, gây hứng thú cho người đọc
- Nhược điểm:
+ Có thể sẽ mất nhiều thời gian cho bài học đầu tiên. 
+ Nếu viết không khéo, mở bài sẽ lan man, dài dòng, không giới thiệu đúng trọng tâm của đối tượng cần miêu tả, làm phân tán sự chú ý của người đọc.
Ví dụ: Đất nước ta xanh tươi bốn mùa có hoa cỏ quanh năm. Mùa hè hoa mào gà đỏ đến chói mắt. Hoa cúc vàng nở rộ mỗi độ thu sang. Chớm đông đường phố lại rộn rã sắc trắng tinh khôi của những bông cúc họa mi. Xuân sang hoa đào nở thắm và đó cũng là loài hoa mà em thích nhất.
4. Giải pháp 4: Giúp học sinh biết cách viết kiểu mở bài trực tiếp, mở bài gián tiếp 
Mục tiêu: Phần mở bài có nhiệm vụ giới thiệu nội dung sẽ nói đến theo yêu cầu của đề bài, hướng vào đề văn, cần giới thiệu ngắn ngọn, cụ thể về đối tượng được miêu tả. Từ đó chọn ra cách viết mở bài phù hợp với bản thân.
4.1 Cách viết kiểu mở bài trực tiếp
Cách làm:
VD: Đề bài: Viết mở bài cho bài văn tả cảnh đẹp thiên nhiên ở địa phương.
* Bước 1: Học sinh phân tích đề, xác định đối tượng, phạm vi miêu tả.
- Đọc và gạch chân các từ ngữ trọng tâm.
Đề bài: Viết mở bài cho bài văn tả cảnh đẹp thiên nhiên ở địa phương em.
- Chỉ ra đối tượng, phạm vi miêu tả mà mình lựa chọn.
Tả cảnh
Hồ Gươm
Hà Nội
Rất đẹp
* Bước 2: Hoàn chỉnh đoạn mở bài.
Học sinh có thể sắp xếp ý theo cách riêng của mình:
Hồ Gươm là một cảnh đẹp nổi tiếng ở Hà Nội, quê hương em.
Hà Nội, quê hương em có cảnh đẹp nổi tiếng đó là Hồ Gươm.
Giữa lòng thủ đô Hà Nội, Hồ Gươm hiện lên như một lẵng hoa xinh đẹp.
Ví dụ: Với đề bài: Tả một người mà em thường gặp. Học sinh có thể viết:
a.Ngày nào đến lớp, em cũng được gặp cô Hằng chủ nhiệm vô cùng yêu quý của em. Đối với em, cô chính là người mẹ thứ hai đã dìu dắt em trong suốt năm học lớp 5.
b. Em có một người mẹ thứ hai mà em vô cùng yêu quý. Đó là cô Hằng, cô giáo chủ nhiệm đã dìu dắt em trong năm học lớp 5. Ngày nào đến trường em cũng được gặp cô.
Như vậy, cũng là cách viết mở bài trực tiếp nhưng lại có những cách thể hiện khác nhau. Từ đó học sinh sẽ có cách viết riêng của mình không đóng theo một khuôn mẫu, không bị trùng lặp với bạn. Tuy nhiên khi mở bài trực tiếp, ta cũng phải trình bày cho đủ ý, không nói thiếu nhưng cũng không nên nói hết nội dung, phải đáp ứng đủ các yêu cầu của một phần mở bài đúng mực trong nhà trường. Giới thiệu đối tượng miêu tả theo cách trực tiếp dễ làm, nhanh gọn, tự nhiên, dễ tiếp nhận, tuy nhiên thường khô khan, cứng nhắc, thiếu hấp dẫn cho bài viết. Những bạn học yếu nên mở bài theo cách này.
4.2 Cách viết kiểu mở bài gián tiếp
Phần giới thiệu mở bài (nhất là gián tiếp) ở sách giáo khoa còn mang tính chung chung. Chúng ta cần phải giới thiệu thêm cho các em nhiều hướng, nhiều cách cụ thể để các em có thể dần tiếp cận, phân tích, cảm nhận và trình bày được những cách mở bài khác nhau. Trong phần này, tôi sẽ giới thiệu, hướng dẫn thêm cho học sinh một số cách mở bài gián tiếp bằng cách đưa ra : 
1. Một âm thanh 
2. Một câu nói (câu cảm, câu kể hoặc câu hỏi) 
3. Một sự so sánh, lựa chọn.
Một đoạn thơ, một câu hát , một câu đố, một mẩu đối thoại 
Một mẩu chuyện, một liên tưởng 
Một lý do đưa đến bài viết .
Cách làm:
* Bước 1: Học sinh phân tích đề, xác định đối tượng, phạm vi miêu tả.
Đọc và gạch chân các từ ngữ trọng tâm. Ví dụ: 
Đề bài: Viết đoạn mở bài cho bài văn tả cảnh đẹp thiên nhiên ở địa phương em.
* Bước 2: Tìm cách dẫn dắt vào vấn đề, đối tượng miêu tả.
Cách 1: Cho học sinh tham gia trò chơi Hái hoa dân chủ, Hái quả, Ô chữ kì diệu để tìm ra